Sluizen

Sluizen kom je in heel Nederland tegen. Door hoogte verschillen in het landschap krijg je dat water van hoog naar laag wilt stromen. Om de stroming tegen te gaan, kunnen er sluizen worden aangebracht die het hoogteverschil overbruggen. Het is een bouwwerk tussen twee waterwegen met een verschillend waterpeil, dat dient om water te keren, maar dat door een beweegbaar mechanisme ook water of schepen kan laten passeren.

Het houdt dus water tegen van een waterweg met een hoger waterpeil. De sluis bestaat uit een “afgesloten” gedeelte, de kolk, met aan weerskanten een beweegbare deur of deuren. Door schuiven in de deuren kan er water in of uit gelaten worden. Hierdoor kan het water in de sluis op de juiste hoogte worden gebracht.

Hoe werkt de sluis?

Aan de linker kant staat het water lager dan aan de rechter kant van de sluis. Het water in de sluis staat nu op hetzelfde niveau als aan de rechter kant van de sluis. Aan de linker kant ligt een boot te wachten om geschut te worden naar de rechter kant. Eerst zal het waterpeil in de sluis moeten zakken naar het niveau aan de linker kant van de sluis.

De schuiven in de deur worden aan de linker kant open gezet. Hierdoor loopt de sluis leeg tot het op hetzelfde niveau is als aan de linker kant.

Als het water in de sluis op hetzelfde niveau staat als het water aan de linker kant kan de deur geopend worden en kan je naar binnen varen.

Als je binnen ligt, gaat de deur achter je dicht. Het waterpeil in de sluis moet omhoog gaan tot het niveau aan de rechter kant van de sluis. In de sluis houd je de lijn altijd in de hand. Je mag je boot niet vastmaken aan de kant. Als het waterniveau stijgt, kun je je boot onder water trekken en als het waterniveau daalt, kun je je boot ophangen in de sluis. Als je de lijn gewoon in je hand houdt dan kun je de lijn vieren als dat nodig is.

De schuiven in de deur gaan nu aan de rechter kant open. Het water stroomt de sluis in. Dit noemen we inlaten.

Het waterpeil in de sluis is nu gelijk aan het waterpeil aan de rechterkant van de sluis. De schuiven worden weer dicht gezet.

De deur gaat open en je kunt naar buiten varen.

Omloopriool

Naast een sluis met deuren met schuiven kan het water ook via een omloopriool om de deuren worden geleid. Dit zijn afsluitbare tunnels in het Sluishoofd waarbij het water om de deuren wordt heengevoerd. Bij korte omloopriolen stroomt het water op één plaats de sluis binnen waarbij de schepen in de sluis kunnen worden weggedrukt. Om dit nadeel op te heffen zijn er zogenaamde lange omloopriolen ontwikkeld. Het riool loopt in deze gevallen door de gehele sluiswand en het water komt op diverse plaatsen tegelijk de schutkolk in.

In de volgende animatie kun je de werking van een omloopriool goed zien.

Klik op http://www.pragmasoft.be/carnets/geo/ecluse/Ecluse.html en kies voor Nederlands.

Verlichting bij een sluis

Net als bij gewone beweegbare bruggen heb je ook bij sluizen verlichting die aangeeft of de sluis bediend wordt. Voor de uitleg van die lichten verwijs ik naar de uitleg over bruggen omdat die hetzelfde zijn als voor sluizen.

Spui- en inlaattekens

Bij de sluis kun je de volgende lichten tegenkomen (hoewel je ze zelden ziet):

Drie rode lampen in een driehoek met de punt naar beneden.

Er wordt water in gelaten. Als deze lampen aan jouw kant aan gaan, weet je dat er water in de sluis gelaten wordt. Er ontstaat dan een stroming naar de sluis toe. Je boot wordt dus naar de sluis toe gezogen.

Drie rode lampen in een driehoek met de punt omhoog.

Er wordt water gespuid. Als aan jouw kant van de sluis deze lampen aangaan weet je dat er water uit de sluis richting jouw boot komt. Er ontstaat een stroming vanaf de sluis. Je wordt dus achteruit geduwd.

Drie rode lampen op een rij betekent dat er binnenkort (weldra) wordt ingelaten of gespuid.

Als ezelsbruggetje voor het inlaten of spuien, kun je ook denken aan een trechter. Met een trechter kun je water bijvoorbeeld in een fles inlaten.

Spui- en inlaattekens worden gebruikt als er een hinderlijke stroming kan ontstaan.

In plaats van lichten kunnen er ook vlaggen staan.

De vlaggen kunnen ook vervangen worden door borden.

Het schutten van een sluis met inlaat en spuitekens

Aan de linker kant wordt binnenkort water uit de sluis gespuid. Er branden nu 3 rode lichten op rij.

Als er wordt gespuid, branden er drie lichten in een driehoek met de punt omhoog.

Er wordt niet ingelaten of gespuid. De rode lichten zijn uit.

Aan de rechter zijde wordt binnenkort ingelaten. Er branden drie rode lichten op een rij.

Er wordt ingelaten. Er branden 3 rode lichten in een driehoek met de punt naar beneden.

Er wordt niet meer ingelaten of gespuid. De rode lichten zijn uit.